A PROPOS KRÓLEWCA.
TELAWIW OnLine: Wraz z przywróceniem historycznej nazwy Królewiec, warto odgrzebać też chyba z parę mniej znanych faktów związanych z bujną historią tego grodu. Otóż Brytyjczycy pod koniec drugiej wojny rozważali całkiem na serio pomysł, żeby przesiedlić Żydów z ówczesnego mandatu palestyńskiego i ocalonych z Holokaustu w Europie do Prus Wschodnich. W takim wypadku głównym judeo-pruskim ośrodkiem i zarazem „nową Jerozolimą” stałby się zapewne Królewiec, gdzie Hitler w 35. pierwszy raz ogłosił, iż uchwalone zostaną „ustawy norymberskie”.
W tym samym pięknym skądinąd hanzeatyckim mieście rezydował też w swoim czasie słynny niemiecki filozof oświeceniowy Immanuel Kant, który w jednym z prywatnych listów zalecał „eutanazję judaizmu”. Wedle tegoż Kanta – „Żydzi dzięki swemu odwiecznemu lichwiarskiemu duchowi stali się największymi oszustami i sami sobie tylko tę famę zawdzięczają”.
W Królewcu podczas Nocy Kryształowej Niemcy zburzyli monumentalną, „katedralną” synagogę na jednej z głównych ulic Lindenstrasse – spalili też wówczas ochoczo zabytkowe księgi Tory przy dźwiękach granej na organach skocznej melodyjki Horsta Wessela. W okresie wojennym w Królewcu rezydował skrajnie zwyrodniały hitlerowiec Erich Koch, osławiony zarządca Prus Wschodnich. Nawiasem mówiąc, wykitował dopiero w latach 80. w polskim więzieniu w Barczewie lub Olsztynie, bo komuchy Jaruzela mieli nadzieję, że pomoże im odnaleźć „Bursztynową Komnatę” zrabowaną przez szkopów z ruskiego Carskiego Sioła
Drugim centrum judaistycznym stałby się zapewne swojski Olsztyn, choć w Warmii obowiązywał w przeszłości zakaz osiedlania się Żydów, którzy pojawili się tam dopiero za Napoleona. Jedynym reliktem po Żydach w Olsztynie jest Dom Przedpogrzebowy z rozwalonego w latach 60. kirkutu. Był to pierwszy projekt urodzonego w tym mieście znakomitego architekta Erica Mendelsohna. Potem w Palestynie mieszkał w starym arabskim młynie w Jerozolimie i zaprojektował między innymi Instytut Weizmanna. Natomiast macewami z olsztyńskiego kirkutu wzmocniona została zamkowa fosa i murek dawnego kasyna wojskowego „Casablanca”.
© 2023 Eli Barbur. All rights reserved.